جای تعجب ندارد که پول رایج هر کشور و به خصوص اسکناس ویژگی های خاص و منحصر به فردی دارد که توان جعل آن را برای جاعلان اسکناس بسیار سخت کرده است. این ویژگی ها از یک واترمارک ویژه گفته تا طراحی خاص یا یک شماره سریال ترکیبی متفاوت خواهد بود. البته این آخر داستان نیست و هر ساله تکنولوژی های جدید و پیشرفته ای برای بالا بردن امنیت اسکناس ها عرضه می شود.
در ادامه ی این مطلب قصد داریم شما را با ویژگی های منحصر به فرد و امنیتی اسکناس ها در سراسر جهان آشنا کنیم که دانستن آن ها در تشخیص اسکناس های واقعی از تقلبی کمک زیادی به شما خواهد کرد.
۱- برج فلکی یوریون یا حلقه های اومرون
برج فلکی یوریون، یک الگوی تگراری از ۵ حلقه در اسکناس های مختلف است که به ماشین های کپی اجازه می دهد نوشته جات روی اسکناس را بخوانند. برخی چاپگرها و دستگاه های فتوکپی از چاپ کپی هایی که چنین الگویی دارند خودداری می کنند و در صورتی که اسکناس های دارای چنین ویژگی در داخل آن ها قرار داده شود یا روی آن رنگ ریخته و یا به کلی خاموش می شوند.
۲- چاپ ریز روی اسکناس
این تکنیک چاپ حروف و متن های بسیار ریز را ممکن ساخته که جعل آن ها به دلیل پیچیدگی های تکنیکی بسیار مشکل است. در صورت استفاده از دستگاه های کپی معمولی این نوشته ها تنها به صورت مات چاپ شده و ناخوانا بودن آن کاملاً مشخص خواهد بود. این تکنیک نیز در بسیاری از پول های رایج سراسر جهان از جمله دلار ایالات متحده ، پوند بریتانیا و یورو مورد استفاده قرار می گیرد.
۳- برجسته سازی و فرورفتگی
این روش برای اسکناس ها و اوراق بهادار بسیار باارزش حتی ویزا، پاسپورت و شناسنامه به کار می رود. یکی دیگر از فواید برجسته سازی و فرورفتگی این خواهد بود که حتی افراد دارای مشکل بینایی نیز می توانند از آن برای تشخیص اسکناس واقعی از تقلبی استفاده نمایند. معمولاً تنها بخش هایی از نوشته های اسکناس ها برجسته سازی می شوند مانند عدد ۱۰ در اسکناس ۱۰ یورویی.
۴- کاغذ مخصوص
کاغذی که برای ساخت اسکناس استفاده می شود همان کاغذی نیست که ما در زندگی روزمره مورد استفاده قرار می دهیم. برای مثال دلار ایالات متحده از ۷۵ درصد کتان و ۲۵ درصد لنین ساخته شده است به همین دلیل به این نوع کاغذ «کاغذ کهنه» گفته می شود. کاغذ پلیمری نیز امروزه به طور گسترده در چاپ اسکناس مورد استفاده قرار می گیرد. جعل کردن چنین اسکناس هایی بسیار مشکل است و حتی اگر نسخه ی جعل شده از لحاظ ظاهری شبیه اسکناس واقعی باشد اما لمس آن ها حس متفاوتی خواهد داشت.
۵- جوهرهای با رنگ متغیر
بسیاری از کشورهای جهان از چنین جوهری برای چاپ اوراق بهادار استفاده می کنند. رنگ این جوهر در مقابل نور و با تغییر زاویه تغییر خواهد کرد.، برای مثال عدد ۵۰ روی اسکناس ۵۰ دلاری می تواند به رنگ مسی یا سبز روشن دیده شود. این تکنیک قابل کپی برداری نیست و جعل آن نیز بسیار دشوار است زیرا تنها چند شرکت محدود وجود دارد که اجازه دارند از چنین جوهرهای با رنگ متغیری استفاده کنند.
۶- فیبرهای حفاظتی
تمامی اسکناس ها حاوی فیببرهای رنگی حفاظتی هستند که به شکلی بی نظم در سراسر آن ها پخش شده اند. اگر به اسکناس ها دقت کرده باشید شاید رشته های باریک بی نظمی مانند تار مو را در آن ها دیده باشید و حتی برخی افراد خبره نیز با لمس این رشته ها می توانند واقعی بودن یا جعلی بودن اسکناس را به راحتی تشخیص دهند. همچنین این رشته ها معمولاً در برابر نور فرابنفش از خود عکس العمل نشان می دهند.
۷- پلانشت ها
یک ویژگی امنیتی هوشمندانه دیگر که زیر اشعه ی ماوراء بنفش روشن می شوند پلانشت ها هستند. این حاشیه ها به صورت تصادفی روی اسکناس ها قرار گرفته و جعل کردن آن ها به دلیل حک شدنشان در اسکناس مانند فیبرهای محافظتی بسیار مشکل است.
۸- چاپ مارک ها یا ضرب های ریز نشان دهنده ی اصل بودن اسکناس
این یک روش بسیار قدیمی تر است که البته هنوز هم برخی از کشورها از جمله چین از آن استفاده می کنند. این روش ابتدا برای جلوگیری از ضرب سکه های جعلی مورد استفاده قرار گرفت و بعدها وارد اسکناس نیز شد. این علامت معمولاً در سمت لیزری اوراق بهادار دیده می شود زیرا این علائم را به جای محل ضرب و چاپ سکه و اسکناس در بانک ها و صرافی ها روی آن ها می زنند. هر سازمانی نشان خاص و محرمانه خود را دارد.
۹- دریچه های شفاف
کاغذ پلیمری چاپ کردن اسکناس هایی با قسمت ها یا دریچه های شفاف را غیر ممکن ساخته است. برخی از سازمان ها ادعا کرده اند که این دریچه های شفاف جایگزین مناسب و قابل اعتمادی برای واترمارک ها بوده و جعل آن ها تقریباً غیرممکن است. این دریچه های شفاف را می توان در اوراق بهادار کشورهای کانادا، استرالیا و بریتانیا دید.
۱۰- تکنولوژی کالراپتیک
تکنولوژی کالراپتیک (KolourOptik) جدیدترین و پیشرفته ترین تکنولوژی به کار رفته در اسکناس ها برای امنیت آن هاست. در واقع کلراپتیک تصویری سه بعدی بوده که توسط لیزر روی لایه ی نازکی از فلز ساخته شده و با تغییر زاویه رنگ آن تغییر می کند. این تکنیک برای اولین بار در سال ۱۹۸۸ در اتریش مورد استفاده قرار گرفت و معمولاً برای اوراق بهادار بسیار باارزش استفاده می شود. با این وجود این تکنولوژی در اسکناس ها نیز به شکل رشته های کوچک وجود دارد.
