کاهش دما در پاییز شما را به تکاپوی یک کاپشن گرم و نرم خواهد فرستاد اما همان مقدار کاهش دمای بدن در بهار و تابستان برایتان خنک و مفرح به شمار می آید. علت چیست؟ بدن انسان یک توانایی درونی ویژه دارد که بدن را با دماهای پایین سازگار می سازد.
در مطالعه ای که توسط محققان ارتش ایالات متحده انجام گرفت، ۱۰ سرباز در حالت عریان به مدت ۸ ساعت در روز در معرض دمایی پایین تر از حد معمول قرار گرفتند. قابل انتظار بود که این سربازان بینوا خیلی زود شروع به لرزیدن کنند و همین اتفاق نیز رخ داد. در واقع لرزیدن روشی فوری است که توسط بدن برای تولید گرما مورد استفاده قرار می گیرد. اما در روز ۱۴اُم این آزمایش دیگر سربازان نمی لرزیدند و به نظر می رسید که بدن روش دیگری را برای گرم کردن خود پیدا کرده است.
امروزه کارشناسان دریافته اند که سلول های چربی خاصی در بدن به نام چربی های قهوه ای وجود دارند که مسئول تولید گرما هستند و سهم زیادی در عادت کردن بدن انسان با شرایط دمایی جدید دارند. در حالی که سلول های چربی سفید معمولی انرژی را با سوزندان غذایی که می خوریم ذخیره می کنند، سلول های چربی قهوه ای این انرژی را برای تولید گرما صرف می کنند.
باربارا کنون، استاد علوم زیست درمانی دانشگاه استکهلم در سوئد در این باره می گوید:” قرار گرفتن در معرض سرما تعداد چربی های قهوه ای که در بدن وجود دارند را افزایش می دهد”. پس در حالی که اولین و سریع ترین عکس العمل بدن به سرما لرزیدن برای تولید گرما است، در نهایت بدن موفق می شود مقدار کافی سلول های چربی قهوه ای تولید کرده تا بتواند وظیفه ی گرم کردن بدن به طور کامل را به این سلول ها محول نماید.
در هر دو صورت بدن در واکنش به سرما کالری های بسیار بیشتری را نسبت به دمای طبیعی خواهد سوزاند که می تواند تاثیر خوبی در کاهش و به طور کلی تناسب وزن داشته باشد. تا زمانی که برای تامین انرژی فراوانی که بدنتان برای گرم نگه داشتن شما مصرف می کند دست به زیاده روی در خوردن غذا نزنید، باید انتظار داشت که در معرض سرما قرار گرفتن درصدی از وزن بدن شما را کاهش دهد که مقدار آن در هر فرد متفاوت خواهد بود. اما ممکن است مزایای متابولیکی دیگری نیز وجود داشته باشد. در میان افرادی که مقادیر بیشتری سلول های چربی قهوه ای دارند حساسیت به انسولین بهتر و بیشتری دیده شده، میزان اسیدهای چرب در خون در حال گردش کمتر بوده و مقدار تری گلیسریدها نیز نازل تر خواهد بود.
همچنین مشخص شده که با بالا رفتن سن دخیره این چربی های قهوه ای در بدن دچار تغییرات بنیادین می شود. در واقع اتفاقاتی که با تولید بیشتر چربی های قهوه ای در بدن رخ می دهد درست برعکس اتفاقاتی است که در هنگام ابتلا به دیابت نوع دو در بدن به وقوع می پیوندد. بدین ترتیب محققان امیدوارند که بتوانند از تولید سلول های چربی قهوه ای به عنوان راهی برای مبارزه با ابتلا به دیابت، چاقی و دیگر بیماری های متابولیکی استفاده کنند. اما موضوعات نگران کننده و احتیاطی نیز وجود دارد که به افراد مبتلا به بیماری های قلبی و یا کسانی که در معرض خطر حمله قلبی و سکته قرار دارند مربوط می شود.
شینگو کاجیمورا، استاد زیست شناسی سلولی و بافتی در دانشگاه کالیفرنیا در این باره می گوید:” وقتی که بدن در معرض سرما قرار بگیرد، بدن خود بخود سعی می کند که با انقباض رگ های خونی از اتلاف گرما جلوگیری کند بدین ترتیب فشار خون و ضربان قلب بالا خواهد رفت”. این تغییرات در فشار خون که در نتیجه ی احساس سرما در بدن به وجود آمده می تواند باعث حمله قلبی در افرادی شوند که در خطر ناهنجاری های غربی قرار دارند. به همین دلیل تعداد حملات قلبی و سکته ها در فصل زمستان بسیار بیشتر است. بر اساس مطالعات انجام گرفته در صورت ۵ درصد کاهش یافتن دمای اطراف احتمال وقوع سکته و حمله قلبی در افراد مستعد تا ۱۱ درصد افزایش خواهد یافت.
در واقع بر اساس مطالعاتی که کاجیمورا و همکارانش انجام داده اند در صورت قرار گرفتن در معرض سرما بخش از سلول های چربی سفید به سلول های چربی قهوه ای تبدیل می شوند. اما سوال این است که چه مقدار سرما باید به بدن خود وارد نمایید که سطح سلول های چربی قهوه ای مفید افزایش یابد؟ این موضوع به چندین فاکتور وابسته خواهد بود. در واقع ذخایر چربی سفید که بدن شما را در برابر سرما عایق نگه می دارند تعیین کننده میزان مقاومت شما در برابر سرما قبل از سرما خوردن هستند. با این وجود مطالعات نشان می دهد که دو ساعت در روز قرار گرفتن در دمایی که احساس سرما بکنید و بلرزید (نه یخ زدن و سرمای غیرقابل تحمل) می تواند ذخایر سلول های چربی قهوه ای را در بدن شما افزایش دهد.
حتی اگر سرما را تحمل کرده و سطح ذحایر چربی قهوه ای مفید بدنتان را افزایش دهید نیز باید به قرار گرفتن در معرض سرما ادامه دهید تا از تمامی فواید چربی سوزی و متابولیکی این روش برخوردار شوید. به گفته ی کنون ” اگر با قرار گرفتن در سرما سطح چربی های قهوه ای بدنتان را افزایش دهید، در لاغر ماندن به شما کمکی نخواهد کرد اگر محیط اطرافتان گرم باشد”. مطالعات نشان داده است که قرار گرفتن در معرض سرما، دستکم در کوتاه مدت باعث کاهش وزن خواهد شد اما از آن جایی که بدن همواره تلاش می کند به شرایط هم ایستایی و ثبات برسد و در آن حالت نیز بماند، ادامه کاهش وزن با دشواری همراه خواهد بود.
روی هم رفته مطالعات نشان می دهد که قرار گرفتن در معرض سرما در طولانی مدت برای سلامت متابولیکی و دیابت نوع ۲ مفید خواهد بود، هرچند مطالعات بالینی گسترده تری باید در این زمینه انجام گیرد.
