زلزلهای که در ساعت ۲۳:۲۷ دقیقهی شب، چهارشنبه بیست و نهم آذر ۹۶، در مرز بین استان تهران و البرز رخ داد بر روی یک روند گسل نزدیک به شرقی غربی بود که حدود ۲۴ سال پیش با عنوان گسل ماهدشت جنوب کرج شناسایی شده است.
دکتر مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی و دکترای زلزلهشناسی مهندسی از دانشگاه گرونبل فرانسه، امروز در یک گفتگوی خبری این گونه توضیح دادند:
این گسل پوشیده و زیر آبرفتهاست. اطلاعات ژئوفیزیکی نشان میدهد، چنین عوارض زمینشناسیای به گسلی بین گسل اشتهارد و گسل شمال تهران قرار دارد. خود این گسل، با طولی به اندازهی ۴۰ کیلومتر، زیاد از نظر زمینشناسی اهمیت ندارد ولی بخاطر مجاورت آن با گسلهای اشتهارد و گسل شمال تهران که از بخش شرقی شهر تهران عبور میکند، مورد توجه لرزهنگاران ایرانی است.
واقعیت این است که زلزلهای با بزرگای ۵.۲ ریشتر زیاد مهم نمیباشد ولی از آن جایی که حداقل یک چهارم جمعیت کشور آن را حس کردهاند، لازم دانستیم تا به آن بپردازیم.
از زمان وقوع زلزلهی دیشب تاکنون چندین پسلرزه با بزرگای دو تا سه ریشتر اتفاق افتاده ولی پسلرزه نه میتواند گواهی برای وقوع زلزلهی بعدی باشد، و نه تضمینی برای اتفاق نیفتادن آن.
سمت غرب این گسل به سمت اشتهارد و سمت شرق آن با گسل شمال تهران مجاورت دارد. این گسل جابهجایی امتدادلغز داشته و میتواند سطح تنش را در دو سوی خود بالا ببرد؛ پس فعال شدن این گسل میتواند، تغییراتی را در دو گسل دیگر ایجاد نماید.
برای پاسخ به این پرسش که آیا ممکن است زلزلهی دیگری به همین زودیها در تهران رخ دهد، باید زلزلههایی با شرابط مشابه را که به دنبال زلزلهای دیگر اتفاق افتادهاند، بررسی کنیم.
زلزلهی دشت فردوس؛ دهم شهریور ۴۷ با فاصلهی ۲۰ ساعت از زلزلهی قبلی
زمینلرزهی دشت فردوس و بیاض، زمین لرزهای بود به بزرگی ۶.۴ ریشتر که در تاریخ دهم شهریور ۱۳۴۷ شهر فردوس و اطراف آن را ویران کرد. کشتهشدگان این دو زمینلرزه در آمارهای مختلف، بین ۷,۰۰۰ تا ۱۲,۰۰۰ نفر بیان شدهاند.
زلزلهی ایزمیت ترکیه؛ بیست و ششم مرداد ۷۸، با فاصلهی ۸۷ روز از زلزلهی قبلی
زلزلهی ۱۹۹۹ ایزمیت زمینلرزهای با قدرت ۷.۶ مقیاس ریشتر بود که در ترکیه رخ داد، و در حدود ساعت ۳:۰۱ به وقت محلی. و حدود ۳۷ ثانیه طول کشید که بین ۱۴ تا ۱۷ هزار نفر را کشت و حدود نیم میلیون نفر را بیخانمان کرد.
زلزلهی نپال؛ پنجم اردیبهشت ۹۴ با فاصلهی حدود سه ماه از زلزلهی قبلی
در تاریخ بیست و پنجم آوریل ۲۰۱۵ میلادی و مقارن با ساعت ۱۱:۵۶ به وقت محلی، زمینلرزهای به بزرگی ۷.۹ ریشتر نپال را لرزاند. این زمینلرزه قویترین زلزله پس از زمینلرزهی بیهار در سال ۱۹۳۴ محسوب میشود. زمینلرزه باعث سقوط بهمن در اورست هم شد که در اثر آن دست کم ۱۸ نفر کشته و ۶۱ نفر هم زخمی شدند. این زلزله در حالی اتفاق افتاد که یک هفته قبل از آن، نزدیک به ۵۰ کارشناس زلزله از نقاط مختلف جهان کنفرانسی در کاتماندو برگزار کردند که هدف آن آمادگی برای وقوع زمینلرزه و بهبود شرایط ساختمانسازی در این شهر اعلام شده بود.
پس بازهای دو هفتهای تا سه ماهه را میتوان مورد توجه قرار داد و حالت آمادهتری به خود گرفت.
دکتر زارع همچنین به تعداد ایستگاههای لرزهنگاری در ایران و علیالخصوص در تهران هم اشاره کرده و بیان نمودند که این تعداد ایستگاه و تنها یک مرکز میکروژئودزی برای بررسی جامعتر وضعیت زمینشناسی منطقه کافی نیست.