چهل و هشتمین نشست سالانه مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس شروع به‌کار کرد. این نشست با موضوع «ایجاد یک آینده مشترک در جهانی از هم گسیخته» تا ۲۶ ژانویه ادامه دارد. رهبران سیاسی و اقتصادی برجسته جهان، در داووس سوئیس از یکسو گرد هم آمده‌اند تا از جهانی سازی در برابر سیاست‌های حمایت‌گرایانه ترامپ دفاع کنند.
رهبران جهانی اینک بسیار بیشتر از سالهای گذشته به چشم انداز اقتصادی امید بسته اند. پنجاه و هفت درصد از پاسخ دهندگان به نظرسنجی شرکت PWC (پرایس واتر هاوس کوپرز) گفته اند که به بهبود رشد اقتصاد جهانی در سال جاری امید دارند. بسیاری از سیاستمداران نیز اینگونه فکر می کنند.
از سوی دیگر فشار برروی سیاست‌های ترامپ پس از آن صورت می‌گیرد که ۱۱ کشور نظیر کانادا و ژاپن توافق کردند پیمان تجارت آزاد آسیا- اقیانوسیه را که دولت آمریکا در سال ۲۰۱۷ از آن خارج شد، بدون حضور آمریکا پیش ببرند.
همانند بسیاری از سخنرانان حاضر در اجلاس داووس، ترودو بحث عدم قطعیت عمیقی که در جوامع غربی وجود دارد را مطرح کرد که از یک سو از تحولات تکنولوژیک و از سوی دیگر از خشم و نارضایتی پوپولیستی متاثر می‌شود.
ترودو گفت: ناآرامی فعلی که در دنیا شاهد آن هستیم از نگرانی و ترس منشا می‌گیرد. این ترس که مربوط به تغییرات سریع در دنیا است بیشتر جوامع کارگری، خانواده‌یشان و کسانی که در اقتصاد فعلی دنیا در حالا تقلا هستند، را درگیر می‌کند. چنین ترس و نگرانی کاملا به جا و درست است.
وی ادامه داد: ما نمی‌توانیم از مسئولیت خود در قبال این افراد که بسیار مهم هستند، کسانی که در این جا در داووس حضور ندارند و هرگز نمی‌توانند در این اجلاس حضور بیابند، غفلت کنیم.
نخست‌وزیر کانادا افزود: افرادی که در اجلاس داووس شرکت می کنند قطعا برای گفتگو و بحث درباره کسانی که در این اجلاس حضور ندارند، مناسب هستند. این رویداد فرصتی است برای تفکر خوب جهانی و بستر مناسبی برای بشردوستان و فعالان مشهور است.
ترودو همچنین در سخنرانی خود علاوه بر مسائل مربوط به مهاجرات، مسئله اختلافات اجتماعی رو به رشد را مطرح کرد.
وی همچنین به وضعیت صدها میلیون کارگری در سراسر دنیا اشاره کرد که معیشت آنها به علت سرعت بالای دیجیتالی شدن در معرض خطر قرار دارد. وی خاطرنشان کرد که این نگرانی‌ها تبعات گسترده سیاسی را به دنبال دارد.
نخست وزیر جاستین ترودو در بخش دیگری از سخنان خود به جنبش جهانی #MeToo نیز پرداخت.
پیتر ماویر، رئیس کمیته بین المللی صلیب سرخ نیز در این اجلاس به دنبال جلب توجه جهانی به سمت “انسان‌های فراموش شده” و “مناقشات فراموش شده” است. وی در سخنرانی خود به بحران‌های نهفته در مناطق مختلف آفریقا اشاره کرد. وی گفت خطر وقوع بلایای تمام عیار طی ماه‌های آینده در جمهوری دمکراتیک کنگو دور از انتظار نیست.
ماویر گفت با توجه به نیاز گسترده جهانی، جامعه انسانی با مشکل جدی کمبود منابع مالی برای مسائل موجود روبروست و ما را برای مقابله با این مسائل ناتوان کرده است. ما در سال 2018 با شکاف عمیق میان نیازهای انسانی و ظرفیت سیستم بین‌المللی برای پاسخگویی به این نیازها روبرو هستیم.
همچنین نارندرا مودی، نخست وزیر هند روز سه شنبه گفت بسیاری از جوامع و کشورها بر روی مسائل خود بیش از پیش تمرکز کرده‌اند. به نظر می رسد اپوزیسیونی در مقابل جهانی‌سازی در حال شکل‌گیری است. اثرات منفی این تفکر و اولویت‌بندی اشتباه کم خطرتر از مسئله تغییر اقلیم و تروریسم نیست.
وی افزود که همه درباره دنیای با روابط متقابل حرف می‌زنند، اما به نظر می‌رسد که جهانی‌سازی در حال از دست دادن جلوه اولیه خود است. راه حل این وضعیت نگران کننده در برابر جهانی‌سازی قطعا انزوا نخواهد بود. درک و پذیرش تغییرات شاید راهکار بهتری برای این مسئله باشد.
اقتصاد امیدوار کننده – موضوع اصلی داووس
حرکت به سمت افزایش تعرفه‌ها اقتصاد جهانی را که در حال ثبت بهترین عملکرد هفت سال اخیر خود است، تحت تاثیر قرار می‌دهد. دونالد ترامپ پس از امضای دستورات تعرفه‌ای جدید روز سه‌شنبه خود گفت: ما در حال سود رساندن به مصرف‌کنندگانمان هستیم و داریم شغل‌های زیادی ایجاد می‌کنیم.
تنش‌های تجاری رو به افزایش آمریکا و چین به عنوان بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان، یکی از بزرگ‌ترین تهدیدهای پیش روی رشد جهانی است. فرانک اپل، مدیرعامل شرکت پست آلمان به بلومبرگ گفت: باید از تاریخ یاد بگیریم که سیاست‌های حمایت‌گرایانه در آخر موفق نخواهد بود. کشوری که تعرفه‌ها را افزایش می‌دهد کشور گران‌تری می‌شود و این کار از اشتغال حمایت نخواهد کرد، حمایت‌گرایی هیچ گاه در بلند مدت جواب نداده است، تجارت جهانی یک بازی صفر و یکی نیست.
وعده چین در داووس
فانگ ژینگ جی- نائب رئیس کمیسیون تنظیم مقررات سهام – از نظم فعلی جهانی دفاع کرد و در یک جلسه مباحثه گفت که چین آماده است تا اقتصاد خود را آماده رقابت در بازارهای خارجی کند و به نقل از شی جین پینگ – رئیس جمهور این کشور قول داد اجازه راقب خارجی بیشتری را در بخش بانکی چین بدهد. چین به طور معمول توسط سایر شرکایش به دلیل اینکه اقدامات لازم برای سرمایه‌گذاری خارجی را انجام نمی‌دهد، مورد انتقاد قرار می‌گیرد.
نارندرا مودی – نخست وزیر هند – که در برنامه‌ای جاه طلبانه می‌خواهد اقتصاد هند را تا سال ۲۰۲۵ به ارزش ۵ تریلیون دلار برساند، از فرصت سخنرانی خود در داووس برای وعده دادن درباره پهن کردن فرش قرمز زیر پای سرمایه‌گذاران خارجی در سومین اقتصاد بزرگ آسیا استفاده کرد. وی هشدار داد در شرایطی که کشورها به اوضاع داخلی خود بیشتر توجه می‌کنند، جهانی‌سازی کمتر می شود.
وی گفت: هرچند که همه از یک جهان متصل صحبت می‌کنند اما باید بپذیریم که جهانی‌سازی کم کم در حال از دست دادن زرق و برق خود است. توافقات تجاری در حال توقف‌اند و رشد زنجیره تامین جهانی متوقف شده است.
بازارهای آزاد یکی از موضوعات داووس
برخی از سیاست‌گذاران در داووس امیدوارند بیانیه ترامپ در مورد خط مشی تجاری دولت آمریکا، چرخش ۱۸۰ درجه‌ای در مواضع پیشین این کشور نباشد. گیورگی ویریکاشویلی- نخست وزیر گرجستان گفت: ما به بازار آزاد معتقدیم که آمریکا نمونه‌ای از کشور دارای بازار آزاد است و انتظار تغییر مهمی در سیاست‌های تجاری آمریکا را نداریم.
صندوق بین المللی پول در گزارش جدید خود از چشم انداز اقتصادی جهان، در باره خوش بینی و احساس رضایت نسبت به رشد هشدار داده است، درست مثل یک دوش آب سرد. چه عواملی می توانند باعث اخلال در اقتصاد جهانی و نیز منشا بحران اقتصای در آینده باشند؟
کنت راگوف، استاد دانشگاه هاروارد به خبرنگار یورو نیوز در ارتباط با سئوال مطرح شده گفت: «قیمت سهام مسلما خیلی بالا و نرخ بهره بسیار پایین است، بنابر این اگر می خواهید بدانید چه چیزی می تواند اقتصاد را به سرعت پایین بکشد، باید بگویم همان چیزی که سبب تورم در نرخ بهره واقعی جهانی می شود. نرخ بهره تنظیم شده سریعتر از آنچه بازار انتظار دارد افزایش پیدا می کند. و این می تواند ناشی از بحران در چین باشد که جلوی دست یابی آسان به پول را گرفته است.
بحران همچنین می تواند از ناحیه برخی کشورهای اروپایی ایجاد شود، گرچه کشورهایی نظیر فرانسه و آلمان در اروپا به موفقیت دست یافته یا وضع خوبی پیدا کرده اند و آمریکا در حال بهتر شدن است اما برخی کشورهای دیگر همچنان در زمینه رشد ناتوانند. شاید ژاپن و ایتالیا به رشد بیشتری دست پیدا کنند اما در صورت افزایش نرخ بهره این میزان برای پرداخت بدهی هایشان کفایت نمی کند. در میان قدرت های نوظهور روسیه و برزیل به نتایج امیدوار کننده ای دست یافته اند اما فکر می کنم در این شرایط بالارفتن نرخ بهره دردناک خواهد بود.
در خصوص برکسیت و آینده نامعلوم آن باید بگویم برای هیچکدام از طرف ها خوب نیست. بهترین چیز در واقع رسیدن به حداقل تغییر ممکن است اما اروپایی ها باید در مذاکرات تهاجمی تر نشان دهند زیرا در غیر اینصورت طرف دیگر تصمیم خواهد گرفت به جای آنها اینگونه عمل کند. فکر می کنم برکسیت برای بریتانیا نتایج خوبی به همراه نخواهد داشت و برای اروپا نیز بسیار بد خواهد بود. بنابر این اروپایی ها بهتر است به جای فکر کردن به تنیبه و مجازات بریتانیا، بیشتر بر روی حفظ رشد نوپای اقتصادی تمرکز کنند. آنها باید در نکاتی که با بریتانیا توافق دارند سخاوتمندانه تر عمل کنند تا بتوانند این کشور را نیز به سوی آینده سوق دهند.
