فعالان محیط زیست و سیاستمداران می‌گویند که ماسه‌های نفتی آلبرتا یکی از آلوده‌کننده‌ترین مواد استخراجی از طبیعت هستند، اما این صنعت شاید بتواند این منبع نفت —و البته اعتبار خودش— را با کمک صنعت هسته‌ای پاکسازی کند.
با مطالعهٔ نقشهٔ راهی که یک کمیتهٔ دولتی و دست‌اندرکاران صنعت نفت آلبرتا تهیه کرده‌اند، این طور به نظر می‌رسد که رآکتورهای هسته‌ای کوچک شاید ظرفیتِ تامین انرژی پاک برای پالایشگاه‌های استخراج نفت از ماسه‌های نفتی را داشته باشند.
اما هزینه‌های مالی و سختگیری‌های قانونی می‌توانند موانع جدی ایجاد کنند.
آقای جان استیوارت از سازمان هسته‌ای کانادا بر این نظر است که آلبرتا می‌تواند محل ایده‌آلی برای تست این فناوری باشد.
او می‌گوید: «آلبرتا همیشه محلی برای آدم‌های پذیرای ایده‌های جدید بوده است.»
«آلبرتایی‌ها نسبت به پروژه‌های صنعتی و تغییراتی که در صنعت رخ می‌دهد بسیار فهیم و دانشمند هستند، و البته نسبت به چالش‌های محیطی همراه این تغییرات هم آگاهند.»
عبارت «رآکتور کوچک ماژولار» برای واحدهایی به کار می‌رود که کمتر از ۳۰۰ مگاوات توان تولید برق دارند. یعنی آنقدر کوچکند که در سالن ورزشی یک دانشگاه هم جا می‌گیرند.
رآکتورهای کوچک هیچ شباهتی به رآکتورهای بزرگ —مانند نیروگاه بالا که در آلمان است— ندارند. بیشتر آنها خوشه‌ای از چند ساختمانند و برخی دیگر حتی کوچکترند.
این نوع رآکتورها ارزانتر هستند، می‌توان آنها را از اجزای استاندارد ساخت و در محل مورد نظر سر هم کرد. به خاطر اندازه‌شان، می‌توان آنها را با روش‌های آسانتری خنک کرد و منطقهٔ ایمنی کوچکتری نیاز دارند زیرا امکانات حفاظتی آنها پیشرفته‌تر است.
آقای اَکسل مِیسن، از مشاوران ارشد Alberta Innovates که از گروه‌های تهیه‌کننده این گزارش است، می‌گوید:
«یک رآکتور کوچک ماژولار قادر به تولید الکتریسیته، بخار و آب داغ است، که همگی برای استخراج نفت از ماسه‌های نفتی مورد نیازند.»
میسن می‌گوید نیروگاه‌های هسته‌ای کوچک می‌توانند نیروگاه‌های تولید برق از گاز طبیعی را کنار بزنند و همزمان با تولید برق، نیازهای استخراج با بخار آب را نیز تامین کنند.
ماسه‌های نفتی عامل ۱۰ درصد از آلودگی هوا
تولید گازهای گلخانه‌ای به ازای هر بشکه نفت تولیدی از ماسه‌های نفتی در ۲ دههٔ اخیر افزایش یافته است، و سهم آن از آلودگی هوا در بخش نفت و گاز رو به افزایش است —از ۱۶ درصد در سال ۲۰۰۰ به ۳۹ درصد در سال ۲۰۱۶ رسیده است.
فرآیند استخراج از ماسه‌های نفتی عامل تولید ۱۰ درصد از کل گازهای گلخانه‌ای در کانادا است.
اما این تخمین ممکن است کمتر از واقعیت باشد. برخی گزارش‌های جدید مدعی‌اند که سهم ماسه‌های نفتی در آلودگی هوا خیلی بیشتر از چیزی است که کمپانی‌ها گزارش می‌کنند.
میسن می‌گوید که تحقیق روی نیروگاه‌های هسته‌ای برای این بوده که امکان استفاده از رآکتورهای کوچک بررسی شود و کشور به سمت تولید کمتر گازهای گلخانه‌ای برود.
«ما فقط می‌خواستیم بفهمیم که از نظر اقتصادی، فنی، و البته اجتماعی، آیا چنین کاری قابل قبول است یا نه.»
این رآکتورهای کوچک می‌توانند نیروگاه‌های زغال سنگ را هم کنار بزنند، چیزی که ساسکاچوان و نیو برانزویک آن را مد نظر دارند.
اما توجیه اقتصادی برای آوردن این رآکتورهای کوچک به صحنه، هنوز قانع‌کننده نیست. گاز طبیعی منبع ارزانی برای تولید برق است و هنوز سیاست‌گذاری‌ها برای اجبار به کاهش هر چه بیشتر تولید کربن کافی نیستند.
«در این مقطع هزینه‌ها از جذابیت این ایدهٔ جدید می‌کاهند، و هنوز گاز طبیعی گزینهٔ بسیار ارزان‌تری است.»
آقای استیوارت از سازمان هسته‌ای کانادا بر این نظر است که سیاستگذارها باید از خودشان سوال‌های جدی‌تری بپرسند. برای مثال: «چقدر مهم است که بتوانیم ادعا کنیم در دورهٔ مدیریت ما میزان تولید گازهای گلخانه‌ای به مقدار مشخص و محسوسی کاهش یافته است؟»
او می‌گوید که هر چند گاز طبیعی الآن ارزانتر است اما شاید همیشه اینطور نماند.
همزمان باید توجه کرد که نیروگاه‌های هسته‌ای هزینهٔ ثابتی دارند که بیشتر آن در ابتدا پرداخت می‌شود، و به نوسانات قیمتِ مواد اولیه هم وابسته نیستند.
آقای استیوارت می‌گوید که اجرای این تغییرات مثل راه رفتن روی طناب است: «نباید برای تغییر، توجیه اقتصادی را نادیده گرفت.»
آژانس بین‌المللی انرژی می‌گوید که استفاده از انرژی هسته‌ای در ۲ دههٔ آینده دو برابر خواهد شد تا افزایش دمای سالانهٔ زمین محدود به ۲ درجه بشود که توصیهٔ اکید دانشمندان هواشناسی و محیط زیست است.
این گزارش توصیه کرده که دولت فدرال و استانی، ابتدا در پروژه‌های کوچکِ ماژولار سرمایه‌گذاری‌های سبکی انجام دهند تا مفید بودن آنها در عمل ثابت شود و سپس سیاست‌ها را برای گذار از نیروگاه‌های سنتی به مدرن، همراه با ایمنی کامل، هموار کنند.
منبع: CBC
