اخیرا در کمپین‌های انتخاباتی ادعایی مطرح شده که به محیط زیست و سلامت اقیانوس‌ها مربوط می‌شود. به تازگی ادعا شده که در صورت انجام نشدن اقدامات مناسب، تا سال 2050 مقدار زباله‌های پلاستیکی موجود در اقیانوس‌ها از تعداد ماهیان بیشتر خواهد شد.
وزیر محیط‌زیست فدرال خانم کاترین مک‌کنا اعلام کرده که لیبرال‌ها تمایل دارند تا سال 2040 میزان زباله‌های تولیدی کانادایی‌ها را به نصف کاهش دهند.
او اولین بار ادعای بالا را در ماه نوامبر گذشته و در صفحه توییتر خود مطرح کرد. پس از آن این ادعا با قدری اصلاحات و اضافه شدن کلمه “احتمالا” در سایت رسمی حزب لیبرال و به عنوان بخشی از حملات به سیاست‌های محیط‌زیستی رهبر حزب محافظه‌کار اندرو شیر منشر شد.
این برآورد بر گزارشی استوار است که توسط ملوان و فعال محیط‌زیست برتانیایی الن مک‌آرتور در نشست اقتصادی داووس در ژانویه 2016 قرائت کرده بود. او در این گزارش میزان رو به رشد زباله‌های پلاستیکی در آب‌های دنیا را بسیار نگران‌کننده خوانده است. در این گزارش گفته شده: در صورتی که شرایط به همین منوال ادامه پیدا کند انتظار داریم تا سال 2025 به ازای هر تن پلاستیک در اقیانوس‌ها سه تن ماهی داشته باشیم و در سال 2050 نسبت وزنی این پلاستیک‌ها به ماهی‌ها بیشتر خواهد شد.
این گزارش توسط بنیاد مک‌آرتور تهیه شده و تجزیه‌وتحلیل آن بر اساس داده‌های بدست آمده از یک مطالعه درباره پلاستیک در سال 2015، که توسط گروه حفاظت از اقیانوس ایالات‌متحده انجام گرفته، صورت پذیرفته است. این آمار در مجله Science مورد بررسی قرار گرفته و بر اساس داده‌های یک ارزیابی متعلق به سال 2008 درباره سهم جهانی ماهی‌ها تهیه شده است.
بر اساس این برآورد هم‌اکنون 150 میلیون تن پلاستیک اقیانوس‌های دنیا را آلوده کرده و سالانه نیز در حدود 9.1 میلیون تن زباله پلاستیک اضافی وارد آب‌های آزاد می‌شود. پیشبینی شده که میزان تولید زباله هر سال در حدود پنج درصد رشد داشته باشد. گزارش مک‌آرتور میزان 850 تا 950 میلیون تن زباله تا سال 2050 را برآورد کرده و وزن ماهی‌ها را نیز تا آن سال بین 812 تا 899 میلیون تن در نظر گرفته است.
در این گزارش گفته شده که همواره عدم اطمینان درباره نتایج اینچنین وجود دارد و پیشبینی انجام شده برای سال 2050 بر اساس فرضیات محافظه‌کارانه صورت پذیرفته است.
این نتیجه‌گیری دلهره‌آور بر اساس برخی فرضیات و برآوردهای تجربی انجام گردیده است.
ما بر اساس مطالعه جدیدی که توسط مجله Science Advances انجام شده می‌دانیم 8.3 میلیون تن زباله پلاستیک در شش دهه گذشته تولید شده است. همچنین 90.5 درصد از این زباله‌های تولید شده بازیافت نشده‌اند. اما سایر داده‌ها در این زمینه کاملا گنگ و غیرشفاف هستند.
یک مطالعه نشریه Science در سال 2015 برآورد کرده که جمعیت 6.4 میلیارد نفری ساکن در 192 کشور ساحلی دنیا در سال 2010 در حدود 2.5 میلیارد تن زباله تولید کرده‌اند. 99.5 میلیون تن از این زباله‌ها شامل زباله‌های پلاستیکی است که در فاصله حدودا 50 کیلومتری از اقیانوس دور ریخته شده‌اند. به این ترتیب این زباله‌ها می‌توانند خود را به آب‌های آزاد برسانند.
اما نتیجه‌گیری این مقاله درباره این‌که چه میزان از این پلاستیک ممکن است به اقیانوس وارد شده باشند در حدود یک تا سه برابر بیشتر از گزارش منتشر شده پیشین است.
این نتیجه‌گیری‌ها به طور جزئی بر این برآورد ثابت‌نشده استوار هستند که در حدود 80 درصد از زباله‌های پلاستیکی از خشکی وارد اقیانوس می‌شوند. این برآورد تاثیر حضور کشتی‌های ماهی‌گیری، کشتی‌های تجاری، سکوهای نفتی و سایر تاسیسات دریایی را کمتر می‌شمارد.
سوال دیگر آن است که هم‌اکنون چه تعداد ماهی در اقیانوس‌ها وجود دارد. نظر کارشناسان در اینباره تا حدودی به نسبت گذشته بیشتر به اجماع رسیده، اما برآورد آن‌ها تا حد زیادی بر اساس حدس و گمان است.
به گفته اقیانوس‌شناس مشهور بریتانیایی: برآورد و مدیریت ماهی‌ها کار سختی است. این کار همچون مدیریت یک جنگل است که درختان آن نامرئی هستند و می‌توانند به هر کجا جابجا شوند.
مدل‌های بررسی سهم ماهیان بر اساس مقادیر صید تجاری (که بسیاری از آن‌ها گزارش نمی‌شوند) و مقادیر قابل توجهی بررسی و تحقیقات قدیمی استوار است. به عنوان مثال در یک بررسی قایقی در طول مسیری آبی و ثابت هرساله جابجا می‌شود و دانشمندان هرآنچه در تورهای قایق به دام می‌افتند را ثبت میکنند.
هیچ عدد قطعی برای تعداد یک گونه آبزی وجود ندارد زیرا تمام این ماهی‌ها در سراسر اقیانوس شنا میکنند و زیستگاه ثابتی ندارند.
به این ترتیب می‌توان با قطعیت اعلام کرد که در حال حاضر مقدار زیادی پلاستیک در اقیانوس‌های دنیا وجود دارد. اما مقایسه وزن این زباله‌ها با وزن آبزیان برآوردی کاملا تردید آمیز و نادرست است.
منبع: cbc
