قرار بود قانونی شدن کانابیس در کانادا باعث تسهیل سرمایه‌گذاری و پیشرفت آن شود. سرمایه‌گذارها و تحلیلگرها هم تاثیر آن را زیاد می‌دانستند. انتظار می‌رفت شرکت‌هایی وارد عرصه شوند که این صنعت را به مدارج جدیدی برسانند و زمینه شکوفایی کامل آن را فراهم کنند. اما با اینکه این صنعت ۸ میلیارد دلار به اقتصاد کانادا اضافه کرده، سال اول آن برای سرمایه‌گذارها فاجعه‌آمیز بوده است.
از ۱۷ اکتبر ۲۰۱۸ که کانابیس قانونی شد، سهام ۱۰ شرکت برتر کانادا در این حوزه سقوط کرد و میانگین بازدهی منفی آنها به ۵۷ درصد رسید.
Tilray به تنهایی ۱۴ میلیارد دلار از ارزش خود در بازار سرمایه را از دست داد و Aurora Cannabis هم ۶.۸ میلیارد دلار کوچک شد. از ۱۰ کمپانی برتر، ۶ تای آنها حداقل نیمی از ارزش سابق خود را از دست دادند و صندوق سرمایه‌گذاری CannTrust که رسوایی هم به بار آورد، ضرری حتی بیشتر داد که باعث شد دیگر در فهرست ۱۰ شرکت بزرگ نباشد.
در این بین فقط Cronos Group توانسته بازار خودش را بزرگتر کند که البته سهام آن هم با افت قیمت همراه بوده است.
قبل از قانون شدن، قیمت سهام این شرکت‌ها افزایش چشمگیری پیدا کرده بود زیرا انتظار می‌رفت که پس از تصویب قانون، مصرف کانابیس افزایش چشمگیری پیدا کند. از این رو سرمایه‌گذارها هم ورود سنگینی به این صنعت داشتند تا سودهای رویایی درو کنند. اما این هیجان، دیری نپایید و بعید است دوباره پا بگیرد.
آقای کریس کِرلو که سبدگردان بورس است، می‌گوید: «جو روانی بازار تغییر کرده، سهامی که یک روز همه خواهانش بودند حالا همه از آن گَزیده شده‌اند. به نظرم بسیاری از سرمایه‌گذارها دیگر سراغ سهام کانابیس نخواهند آمد.»
قانون شدن کانابیس دقیقا مصداق «با شایعات بخر، با اخبار بفروش» شد. الآن که به عقب نگاه میکنیم به خوبی پیدا است که چه ناامیدی بزرگی در انتظار سرمایه‌گذارها بود.
در زمان امضای قانون، ارزش صنعت کانابیس کانادا، حتی با فرض کسب یک سهم حداقلی از تجارت جهانی، از ارزش کل خرده‌فروشی‌های مواد غذایی این کشور هم بیشتر شده بود. اما پر واضح بود که هرگز مصرف کانابیس در بین مردم از مصرف مود غذایی بیشتر نخواهد شد. و این یک نشانهٔ واضح بود.
قیمت سهام شرکت‌های کانابیس در ۱۷ اکتبر ۲۰۱۸ تقریبا در اوج تاریخی خود قرار داشت. اما بلافاصله بعد از آن، فروپاشی شروع شد. این شرکت‌ها در تامین تقاضای زیاد مردم، خودشان را ناتوان نشان دادند. تاخیرهای فراوان در تامین محصول مشتری‌ها را ناراحت کرد. موجودی انبارها خیلی زود ته کشید.
برنامه‌های توسعه کسب‌و‌کاری که شرکت‌ها منتشر می‌کردند، سرمایه‌گذارها را به شک انداخت، آیا بازگشت این سرمایه‌گذاری‌های جدید به زودی اتفاق می‌افتاد؟ یا برعکس، توازن صورت‌های مالی را به هم می‌زد و باعث کاهش سود می‌شد؟
فقدان مکان‌های فرآوری به تعداد کافی، به معنی کمبود رشد بود و چنانکه امروز می‌بینیم در کل اونتاریو فقط ۲۵ فروشگاه قانونی کانابیس داریم که البته قرار است تا آخر ۲۰۱۹ به ۷۵ فروشگاه افزایش یابد.
در ضمن از همان ابتدا قانون‌گذاران مانع تبلیغات محصول شدند و تبلیغ روی بسته‌بندی‌ها را هم از دم تیغ گذراندند. در نتیجه برندسازی برای شرکت‌ها خیلی سخت شد.
این محدودیت‌ها باعث شده که نام‌های آشنا در صنعت کانادا، نتوانند جایگاه خود را بهتر کنند. برخی از سبدگردان‌های حرفه‌ای بورس نگاه خود را به ایالات متحده دوخته‌اند که به نظر می‌رسد بازار جذابتری خواهد بود. البته اینطور هم نیست که همه‌شان بازار کانادا را پایان یافته تلقی کنند.
تحلیلگرها می‌گویند که آیندهٔ بازار بر اساس اطلاعات فروش شرکت‌ها رقم خواهد خورد، نه بر اساس هیجان‌های مقطعی. قرار نیست ضررده بودن این شرکت‌ها تا ابد ادامه پیدا کند، و با نگاهی به درآمدهای رو به صعودشان می‌توان امید داشت که روند تا حدی تغییر کند.
برای نمونه Hexo Corp که در سه ماه منتهی به ۳۰ آوریل ۲۰۱۸ فقط ۱.۲ میلیون دلار سود را گزارش کرده بود، یک سال بعد سودی ۱۵ میلیون دلاری را ثبت کرده است. یا Supreme Cannabis Company که در هر یک از فصل‌های سال ۲۰۱۸ بین ۴ تا ۵ میلیون دلار ضرر می‌داد حالا به سوددهی رسیده است.
نباید نقش رسوایی CannTrust را هم در این عقب افتادن‌ها، نادیده گرفت. در جریان آن یکی از تولیدکننده‌های مجاز کانابیس، در محیطی غیرمجاز به کشت و پرورش این گیاه می‌پرداخت که وقتی لو رفت، چندین مجوز کشت باطل شد و عرضه پایین آمد. سقوط سهام ناشی از این رسوایی باعث شد سرمایه‌گذارها به شکنندگی این صنعت در بازار بورس پی ببرند.
زمان‌بندی این رسوایی هم خیلی بد بود، چراکه در ماه‌های بعد از آن قرار بود موج دوم کانابیس اعلام شود: یعنی تولید افشانه‌ها، نوشیدنی‌ها و خوراکی‌های حاوی کانابیس.
امروز هیجان کمتری بین سرمایه‌گذارها هست ولی بعضی افراد مایل به شرط‌بندی دوباره روی پرچمدارهای بازار مثل Canopy و Aurora و Tilray هستند. به خصوص که سقوط قیمت‌ها باعث شده سهام این شرکت‌ها به منطقهٔ خوبی برای خرید برسند. اما نباید عجله کرد چراکه محصولات جدید تازه در اواخر دسامبر به بازار مصرف وارد خواهند شد.
ضمنا برخی تحلیلگرها دارند تمرکز خود را به شرکت‌های کوچکتر می‌برند، یعنی آنهایی که فرصت رشد بیشتری در انتظارشان است و زیر سایهٔ غول‌های بازار قرار نگرفته‌اند. البته حتی برای این سهام هم نباید انتظار رشد سریع و زیاد را داشت.
منبع: Financial Post
