رهبران احزاب کانادا بیش از گذشته درباره نتایج انتخابات ۲۰۱۹ و آرایش صندلیهای مجلس عوام صحبت میکنند. پیکوبینو در این مطلب به سناریوهای مختلفی میپردازد که بعد از انتخابات با یکی از آنها مواجه خواهیم شد تا دولت آینده تشکیل شود:
کرسیهای بیشتر برای حزب لیبرال
در این سناریو، لیبرالها فرصت تشکیل دولت را مییابند، سخنرانی پادشاهی برای تشکیل دولت را مینویسند—که توسط فرماندار کل کانادا ادا خواهد شد— و تلاش میکنند که رای اعتماد را از مجلس عوام بگیرند.
فردای انتخابات، نخست وزیر فعلی همچنان رییس دولت خواهد بود و به کارش ادامه میدهد تا زمانی که خودش کنارهگیری کند یا برکنار شود.
اما بدون کسب اکثریت، و فقط با تکیه بر کرسیهای بیشتر نسبت به سایر احزاب، ترودو نمیتواند به تنهایی دولت تشکیل دهد و دو راه دارد. یا باید به دنبال ائتلاف با یک حزب دیگر برود که این به معنی پذیرش چند وزیر از آن حزب در دولت خودش است، یا اینکه باید با دیگران به توافق برسد تا بدون ائتلاف، حمایت آنها برای تشکیل دولت را به دست آورد.
البته راه سومی هم هست که گزینه اتمی است: ترودو میتواند بدون هیچ توافقی دولتش را تشکیل دهد و امیدوار باشد که احزاب مخالف، به سرنگونی او بعد از انتخابات رای ندهند.
کرسیهای بیشتر برای حزب محافظهکار
در این صورت باز هم شانس نخست برای تشکیل دولت با لیبرالها خواهد بود، اما نتایج عددی اهمیت خواهند یافت.
اگر محافظهکارها برتری عددی زیادی در کسب کرسیهای مجلس پیدا کنند، و این طور به نظر آید که قادر به کسب رای اعتماد از مجلسند، در آن صورت ترودو میتواند از نخست وزیری استعفا دهد، دولتی تشکیل ندهد و فرصت را در اختیار حزب محافظهکار قرار دهد. البته این فقط یک سنت انتخاباتی است، و در قانون اساسی نیامده است.
اما اگر حاشیه برتری خیلی نزدیک باشد، یا ترودو به این باور داشته باشد که میتواند با کمک یک حزب سوم یا چهارم، رای اعتماد را از مجلس بگیرد، در آن صورت سعی میکند دولتی تحت هدایت لیبرالها تشکیل دهد.
ائتلاف یا «اعتماد و بودجه»؟
دولت ائتلافی یک نهاد رسمیتر است، و در بسیاری از دمکراسیهای دنیا شاهد تشکیل آن بودهایم. معمولا رهبر بزرگترین حزب برنده انتخابات تبدیل به نخست وزیر میشود و دیگر احزاب ائتلافی که کوچکترند، وزرایی به کابینه میفرستند.
البته بعید است که در این انتخابات شاهد چنین ائتلافی باشیم زیرا کانادا در سطح دولت فدرال تجربه چنین کاری را ندارد و افراد به آن عادت ندارند.
همانطور که بالاتر خواندید، امکان تشکیل دولت توسط یک حزب بدون داشتن اکثریت آرا هم وجود دارد به شرطی که یک حزب دیگر حاضر شود به کابینهٔ پیشنهادی آن، رای اعتماد دهد.
در حال حاضر چنین سناریویی را در استان بریتیش کلمبیا داریم. جایی که NDP با وجود شکست انتخاباتی و کسب کرسیهای کمتر از لیبرالها در انتخابات استانی، توانست رای اعتماد بگیرد، و این رای ناشی از توافق «اعتماد و بودجه» با سبزها بود. البته سبزها حضور رسمی در دولت بی.سی ندارند ولی دو حزب بر سر همکاری با هم به توافق رسیدهاند.
توافق مشابهی در نیو برانزوْیک وجود دارد، و در سال ۱۹۸۵ اونتاریو هم آن را تجربه کرد، آن سال باب رِی از NDP به حمایت از دولت لیبرال برخواست و مانع از رسیدن دولت به محافظهکارهای تحولخواه شد.
اگر دولت رای اعتماد مجلس عوام را از دست بدهد، چه؟
اولین چالش اعتماد به دولت در جریان تهیه سخنرانی پادشاهی به وجود خواهد آمد. اعضای کنگره باید به آن رای بدهند، تا جهت کلی فعالیتهای دولت را تایید یا رد کنند، و دولتها باید برای اجرای آن اکثریت آرا را به دست آورند.
اما اگر بلافاصله پس از انتخابات رای عدم اعتماد داده شود، ممکن است فرماندار کل کانادا از رهبر حزب دوم در انتخابات برای تشکیل دولت دعوت کند.
در صورتی که رهبر حزب دوم بتواند اعتماد فرماندار کل را کسب کند و برای تشکیل دولت پیشقدم شود، بایستی روند مشابهی برای کسب رای اعتماد از مجلس طی شود. اما اگر بعد از این دعوت، حزب مخالف نیز نتواند رای اعتماد مجلس را کسب کند بایستی حتما یک انتخابات جدید برگزار شود.
ائتلافهای احتمالی
قرمز-نارنجی: لیبرال و نیودمکرات (NDP)
در صورتی که لیبرالها برنده نشوند و کرسیهایشان از محافظهکاران کمتر شود، نیودمکراتها میتوانند نزدیکترین گزینه ترودو برای ائتلاف باشند. رهبران لیبرال و NDP اخیرا از صحبت درباره چنین ائتلافی پرهیز کردهاند اما گزینهای بسیار محتمل است.
این را هم نباید فراموش کرد که اگر NDP در مقام سلطانساز قرار بگیرد و اولویتهایی مثل مراقبتهای درمانی، محیط زیست، و نابرابری درآمدی را پیش بکشد، آن وقت شاید شریکی غیر از لیبرالها هم برایش پیدا شود.
البته صاحبنظران میگویند که بعید است شاهد ائتلاف رسمی NDP با دیگر احزاب باشیم و در عوض انتظار میرود که جاگمیت سینگ یک توافق غیررسمی را برای پیشبُرد خواستههای NDP شکل دهد.
قرمز-نارنجی-سبز: لیبرال، نیودمکرات (NDP) و سبزها
دوباره، بستگی به نوع توزیع آرا دارد ولی این احتمال هم هست که برای تشکیل دولت نیاز به ائتلاف سه حزب وجود داشته باشد.
رهبر NDP قبلا اولویتهایش را گفته است و خانم الیزابت مِی، رهبر سبزها هم میگوید که بعید است با برندهای وارد ائتلاف شود که با اهداف سبزها در زمینه اقدامات اقلیمی همراه نیست.
بر اساس اولویتهای محیط زیستی که لیبرالها، سبزها و نیودمکراتها قبلا گفتهاند، احتمال ائتلاف بین این سه حزب بالا است.
آبی-؟؟: محافظهکارها در جستجوی همپیمان
در صورتی که محافظهکارها در اقلیت مجلس قرار بگیرند بعید است لیبرالها اجازه تشکیل دولت را به آنها دهند. البته این اتفاق قبلا در سال ۲۰۰۸ رخ داده است.
NDP قبلا گفته که با محافظهکارها وارد همکاری نخواهد شد، و سبزها هم در زمینه سیاستهای محیط زیستی فاصله زیادی از آنها دارند. شاید حزب بلوک کبکوا حاضر شود به محافظهکارها رای اعتماد دهد، البته به شرطی که در برخی حوزههای سیاستگذاری استانی بتواند از دولت فدرال اختیاراتی بگیرد.
این بود سناریوهای بعد از روز انتخابات. کاناداییها ۲۱ اکتبر پای صندوقهای رای حاضر خواهند شد.
منبع: Daily Hive
