«به تازگی ۲.۵ متر برف باریده بود، و بعد ناگهان تندبادی گرم از راه رسید.» این جمله‌های لئوناردو دیکاپریو ست، بازیگر مشهوری که از دیدن پدیدهٔ شینوک در کانادا گیج شده بود.
بادهای شینوک چنان بخش مهمی از تجربه زندگی در کلگری هستند که گاهی فراموش میکنیم برای مردم بقیه دنیا یک پدیده آب‌و‌هواییِ عجیب و غریبند. برای همین است که افرادی مثل لئو، با این بادهای گرم که از فراز کوه‌های راکی می‌آیند، حس آشنایی ندارند.
اینجا می‌خواهیم آنها را کمی با این پدیده آشناتر کنیم:
باد شینوک چیست؟
باد Chinook که به آن باد Foehn هم گفته می‌شود، بادی است که فقط در بخش‌های خاصی از دنیا می‌وزد، خشک و گرم است و بعد از اینکه باد گرم اولیه رطوبتش را از دست داد، از سوی دیگر دامنهٔ کوه سرازیر می‌شود.
در کانادا این نوع بادها از ساحل اقیانوس آرام شروع می‌شوند. با وزیدن به کوه‌های راکی دمایشان کاهش می‌یابد و بعد، با سرازیر شدن از دامنه‌های شرقی گرم و گرمتر می‌شوند و اهالی کلگری را برای دقایقی از سرمای دندان‌شکن زمستان نجات می‌دهند.
۱) تقدیس —و هشدار درباره— شینوک در افسانه‌ها
آنهایی که از گرمای بادهای شینوک برخوردار نبوده‌اند هرگز نمی‌توانند نعمت وجود آن را درک کنند. شینوک چنگال سرد زمستان را کُند می‌کند و پتوی برفی زمین را کنار می‌زند. و هوایی شبیه بهار به ریه‌های اهالی وارد می‌کند که بوی طبیعت را در خود دارد.
چندین داستان محلی و افسانه درباره بادهای شینوک هست. یکی که معروفتر است می‌گوید که این بادهای گرم در واقع پیام‌آور هشدار و آگاهی برای مردم هستند.
داستانی دیگر که به ریشه‌های آلبرتا برمی‌گردد، دربارهٔ مردی است که با اسبش تا کلیسا تاخت، و سپس دید که برف آن را مدفون کرده طوری که فقط برج کلیسا بیرون مانده است. پس اسبش را با اسب‌های دیگر به آن برج بست و از طریق یک تونل برفی وارد کلیسا شد.
اما در بازگشت به بیرون، فقط چند ساعت بعد، دید که شینوک برف‌ها را آب کرده و اسب‌ها از برج کلیسا آویزان مانده‌اند.
۲) شینوک به معنای «خورندهٔ برف» است
هر چند شینوک در سرتاسر سال می‌وزد (از نوامبر تا می) اما اهالی یخ‌زدهٔ کلگری وجودش را بیشتر در زمستان قدر می‌دانند.
کلمهٔ Chinook اشاره به عضوی از یک قبلیهٔ بومیان امریکایی دارد که در ساحل شمالیِ رود کلمبیا زندگی می‌کردند. آنجا محل تولد این بادها نیز هست.
۳) آلبرتای جنوبی خانهٔ شینوک است
هر چند بادهای شینوک، از جمله در مناطقی از آرژانتین و کوه‌های آلپ در سوییس، از کوه‌های مختلفی به پایین سرازیر می‌شوند اما در کانادا بیشتر در آلبرتای جنوبی رخ می‌دهند. مخصوصا در منطقه Pincher Creek و Crowsnest تا Lethbridge که دومین شهر از نظر میزان وزش این بادها در کانادا ست.
البته کلگری مقام اول وزش بادهای شینوک را دارد و از این نظر در دنیا معروف ست.
۴) چهار فصل در یک روز؟
هوای آلبرتا آدم را دو به شک باقی نگه می‌دارد. شینوک‌ها گاهی شبیه طوفان هستند، و باعث تغییرات دمایی تا ۲۰ درجه سانتی‌گراد می‌شوند. در چنین حالتی وقتی گرمای باد روی زمین می‌نشیند قدرت آب کردن یخ با سرعت ۲.۵ سانتی‌متر در ساعت را دارد و به سرعت پشته‌های برف را به نهرهای آب تبدیل می‌کند.
در سال ۱۹۶۲ بود که شینوک رکورد تغییر دما در Pincher Creek را ثبت کرد، دما فقط در ۱ ساعت با افزایشی ۴۱ درجه‌ای از منفی ۱۹ درجه به مثبت ۲۲ درجه سانتی‌گراد رسید.
۵) یک نعمت یا یک بلا؟
هر چند بیشتر اهالی آلبرتا از افزایش دما به بالای صفر درجه در زمستان استقبال می‌کنند، برخی بر این باورند که شینوک می‌تواند باعث سردردهای میگرنی شود (به آن سردرد شینوک می‌گویند). با این حال تحقیقات نشان داده‌اند که هنوز شواهد کافی برای برقراری ارتباط بین شینوک و میگرن وجود ندارد.
منبع: CWF
