۸ ژانویه ۲۰۲۰ پدافند هوایی ایران با شلیک دو موشک باعث سرنگونی هواپیمای اوکراینی (پرواز شماره ۷۵۲) شد که تازه از تهران به پرواز در آمده بود و در این حادثه ۱۷۶ نفر، از جمله ده‌ها شهروند کانادا جان خود را از دست دادند.
اما این هفته کانادا و دیگر کشورها از ایران خواستند که بازگشایی جعبه سیاه پرواز ۷۵۲ را به تعویق بیندازد.
حسن رضایی‌فر، رییس تیم تحقیقاتی ایران، می‌گوید که نمایندگان هشت کشور را دعوت کرده تا با حضور در آزمایشگاهی در اروپا روند بازگشایی و خوانش اطلاعات این جعبه سیاه را آغاز کنند، ولی به خاطر شیوع کووید-۱۹ این کار به تعویق افتاده است.
او در ایمیلی برای CBC نوشته است: «در این لحظه، برنامه‌ریزی برای این سفر به خاطر کووید-۱۹ غیرممکن است.»
یکی از مسئولین کانادا تایید کرده که ایران دوشنبه قبل در تماسی با کشورهای درگیر، یک پاسخ واحد دریافت کرده است: در این زمان سفر غیرممکن است و احتمالا مدتی کارها به تعویق می‌افتند.
خانم کِیتی فاکس، رییس هیئت ایمنی پرواز کانادا می‌گوید که هر هشت کشور می‌خواهند نماینده خودشان از نزدیک در دانلود اطلاعات جعبه سیاه حاضر باشد.
«به همین دلیل، دانلود و خوانش اطلاعات جعبه سیاه تا بهبود شرایط مسافرت‌های هوایی باید به تعویق بیفتد.»
تغییر رویکرد ایران
دعوت ایران از هشت کشور، یک تغییر رویکرد زیر فشار بین‌المللی است.
از همان روز حادثه، جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی در مرکز مجادلات بوده. ایران که مدعی است شلیک به این هواپیما یک اشتباه انسانی بوده، از تحویل جعبه سیاه امتناع می‌کرد.
بعد از حادثه ایالات متحده، اوکراین، سوئد، افغانستان، بریتانیا، فرانسه، آلمان و کانادا همگی نمایندگان و متخصصینی برای بازدید از محل سقوط و باقی ماندهٔ هواپیما به ایران فرستادند اما مقامات کانادا که ۵۷ شهروند و ۲۹ مقیم را از دست داده‌اند، علاوه بر بازدید بر ضرورت بازخوانی اطلاعات جعبه سیاه تاکید داشتند.
تا اینکه بالاخره ایران ماه قبل به سازمان جهانی پرواز اطلاع داد که به خاطر نداشتن تجهیزات لازم برای دانلود و بازخوانی اطلاعات، قصد تحلیل جعبه سیاه در یکی از کشورهای اوکراین یا فرانسه را دارد.
«صبرمان لبریز شده»
آقای حامد اسماعیلیون که همسر و دختر ۹ ساله‌اش را در این حادثه از دست داد، می‌گوید که خانواده‌های قربانیان به خوبی درک می‌کنند که برای بازگشایی جعبه سیاه نباید جان کسی به خطر بیفتد، ولی همزمان نمی‌توانند احساس ناامیدی خود را نیز انکار کنند.
او که سخنگوی موقت خانواده‌های قربانیان است می‌گوید: «این تعویق دارد ما را از پا در می‌آورد.»
«هر روز به این سانحه فکر میکنیم. من شخصا کابوس می‌بینم. این روزها سخت می‌گذرند، به خصوص با شیوع کرونا مجبورم در خانه بمانم و هیچ فکر دیگری در سرم نیست. نمی‌توانم این ماجرا را فراموش کنم.»
او می‌گوید فکر و ذکرش چیزی نیست جز عدالت.
دفتر وزیر امور خارجه کانادا می‌گوید که کانادا همچنان بر «شفافیت، مسئولیت‌پذیری، عدالت و پیگیری پرونده برای خانواده‌ها و قربانی‌ها» تاکید دارد.
«دولت کانادا با کمک سایر اعضای این گروه تحقیق، پیگیر است که دولت ایران تمام وظایف بین‌المللی‌اش را انجام دهد و عدالت برای قربانیان برقرار شود.»
خانواده‌های جان‌باختگان هفتهٔ آینده جلسه‌ای با رالف گودِیل، مشاور جدید دولت کانادا در حادثه پرواز ۷۵۲ دارند و آقای اسماعیلیون انتظار دارد که دولت ایران تا رفع بحران کووید-۱۹ موقتا جعبه‌سیاه را در کشوری بی‌طرف نگهداری کند.
رییس تیم تحقیقاتی ایران می‌گوید که تمرکزش بر اطلاعات واقعی است و سعی دارد قبل از سالگرد این حادثه، گزارش نهایی و کاملی را منتشر کند.
منبع: CBC News
