در روزهای اخیر نگرانی‌ها درباره شیوع گونه‌های جدید COVID-19 افزایش یافته است. طبق اخبار منتشر شده قدرت سرایت ویروس‌های جدید بیشتر بوده و از نظر ژنتیکی تفاوت‌هایی پیدا کرده‌اند. همین موضوع سبب شده تا در آستانه کریسمس محدودیت‌های شدیدی در بریتانیا وضع شده و کشورهای گوناگون ازجمله کانادا ورود مسافران از بریتانیا را ممنوع کنند.
روز چهارشنبه مقامات بهداشتی هنگ‌کنگ ابتلای دو دانشجو که ماه جاری از انگلستان آمده‌اند، به گونه جدید را، تایید کردند. یک مورد نیز در ایتالیا شناسایی شده اما ارتباط مستقیم با بریتانیا نداشته است.
در ادامه برخی سوالات پرتکرار درباره ویروس جهش‌یافته جدید پاسخ داده شده‌اند.
آیا این گونه یک سوپر ویروس جدید است؟
خیر. ویروس جدید تنها یک گونه جهش‌یافته از SARS-CoV-2 می‌باشد. به طور معمول هرچه ویروس بیشتر در میان انسان‌ها انتشار یابد شانس جهش آن نیز بیشتر می‌شود و این نوع که B.1.1.7 نام دارد قدری با ویروس اولیه متفاوت است.
ویژگی غیرعادی آن چیست؟
این گونه در ماه دسامبر توجه دانشمندان را به خود جلب کرد و به تدریج در بخش‌هایی از جنوب انگلستان شیوع یافت. بررسی‌های جدید نشان می‌دهد که B.1.1.7 از اوایل ماه دسامبر در بریتانیا وجود داشته و براساس آزمایش ژنوم 23 جهش در مقایسه با ویروس اصلی در آن رخ داده است.
بطور کلی بیشتر جهش‌های کروناویروس یا برای آن مضر بوده یا هیچ تاثیری روی عملکردش نداشته اما بنظر می‌رسد برخی از جهش‌های گونه جدید قدرت شیوع آن را افزایش داده‌اند.
آیا در مقایسه با دیگر گونه‌ها مسری‌تر است؟
بله. محققان بریتانیایی متوجه شده‌اند که سرعت شیوع این گونه در جنوب انگلستان بیشتر از سایرین بوده است. البته این احتمال نیز وجود دارد که شیوع بیشتر آن ناشی از عواملی دیگر چون سرایت در شهری پرجمعیت بوده باشد.
تایل فرگوسن متخصص اپیدمولوژیست در امپریال کالج لندن برآورد کرده نرخ شیوع این گونه در مقایسه با دیگر انواع انتشار یافته در بریتانیا 50 تا 70 درصد بیشتر باشد.
برخی دانشمندان توانایی این گونه در آلوده کردن کودکان را از دلایل شیوع بیشتر آن می‌دانند. به طور معمول کودکان در برابر کرونا مقاوم‌تر هستند اما گونه جدید این مصونیت را از آنان گرفته است.
باید توجه داشت که در صورت حفظ فاصله فیزیکی، زدن ماسک، شستن دستان، استفاده از ضدعفونی‌کننده‌های مناسب و تهویه هوا جلوی انتشار ویروس جدید نیز گرفته می‌شود.
آیا علائم بیماری آن شدیدتر هستند؟
هنوز شواهد قطعی در اینباره وجود ندارد اما بنظر می‌رسد باید آن را جدی بگیریم. بتازگی نوعی دیگر از کروناویروس در آفریقای جنوبی جهش پیدا کرده و سریعا در سواحل جنوب آفریقا انتشار یافته است. مطالعات مقدماتی نشان می‌دهند غلظت ویروس در دستگاه تنفسی فوقانی افراد بیمار بیشتر است که معمولا به تشدید علائم بیماری منجر خواهد شد.
منشا پیدایش این گونه جدید کجاست؟
ویروس‌ها برای جهش نیاز به شرایطی خاص دارند و به همین دلیل نظریات گوناگون برای منشا پیدایش گونه جدید مطرح شده است.
معمولا سیستم ایمنی تنها چند روز پس از ابتلا به کرونا واکنش نشان داده و نهایتا چند هفته بعد ویروس کاملا از بین می‌رود، اما در موارد نادر دوره درمان افراد با سیستم ایمنی ضعیف چند ماه طول می‌کشد. در چنین شرایطی ویروس فرصت دارد چندین بار جهش پیدا کند.
گروهی دیگر مصرف داروهای گوناگون را علت جهش‌ها می‌دانند. تعدادی از گونه‌های جدید در برابر آنتی‌بادی‌های مونوکلونال مقاوم هستند که موجب تقویت این باور می‌شود.
برخی پژوهشگران نیز احتمال جهش ویروس در بدن یک گونه جانوری دیگر مانند راسو و انتشار مجدد آن میان انسان‌ها را مطرح می‌کنند. در ماه‌های اخیر ابتلای گونه‌های جانوری مختلف به ویروس تایید شده است.
آیا واکسن‌های فعلی در برابر گونه جدید کارایی دارند؟
بسیاری از کارشناسان باور دارند زدن واکسن مانع از ابتلا به گونه جهش‌یافته جدید می‌شود. دو واکسن مدرنا و فایزر که مجوز توزیع آن‌ها صادر شده به سیستم ایمنی بدن آموزش می‌دهند تا با تولید آنتی‌بادی در برابر پروتئین spike (دروازه‌های وروی) که روی سطح سلول قرار دارد، مانع از ورود ویروس به آن‌ها شوند.
ممکن است جهش کروناویروس شکل تاج‌ها را تغییر دهد و آنتی‌بادی‌ها نتوانند به راحتی جلوی اتصال آن‌ها به سلول را بگیرند، اما سیستم ایمنی معمولا چندین نوع آنتی‌بادی برای مقابله با یک پروتئین ویروسی تولید می‌کند که احتمال چنین اتفاقی را کاهش خواهد داد.
تاکنون شواهدی از بی‌تاثیر بودن واکسن‌ها در برابر گونه جدید منتشر نشده است. به باور کارشناسان در بدترین حالت نیز واکسن بطور کامل تاثیر خود را از دست نمی‌دهد و تنها از اثربخشی آن کاسته خواهد شد.
هنوز برای قضاوت زود است و باید منتظر انتشار نتایج بیشتر ماند.
منبع: The New York Times
