چهره کانادا در دوران کرتاسه با آنچه امروزه می‌شناسیم بسیار متفاوت بود. دریایی بزرگ بنام Western Interior Seaway استان‌های مرکزی کانادا و نواحی داخلی ایالات‌متحده را می‌پوشاند و دایناسورها در خشکی، دریا و آسمان حکمرانی می‌کردند.
این دریای عظیم از اقیانوس منجمد شمالی تا خلیج مکزیک را در بر می‌گرفت و قاره را به دو بخش تقسیم می‌کرد. خشکی غربی را Laramidia و خشکی شرقی را Appalachia می‌نامند. این وضعیت برای 60 میلیون سال ادامه یافت.
دریای Seaway آب گرم و عمق کمی داشت (عمیق‌ترین نقطه آن 760 متر بود). سواحل و حاشیه دریا نیز مدام در حال تغییر بودند.
دامنه‌های رشته‌کوه جوان راکی به سواحل غربی دریا ختم می‌شد و جنگل‌های استوایی، رودهای خروشان، دره‌های عمیق، مرداب‌ها و تالاب‌ها آن را می‌پوشاند. همچنین Seaway با جذب گرما در ماه‌های تابستان و انتشار آن در ماه‌های سرد دما و رطوبت را تنظیم می‌کرد.
تنوع گیاهی و جانوری منطقه
Borealopelta از بزرگترین دایناسورهای این دوران است. پوشش زره مانند با صفحات استخوانی و تیغی‌شکل این گونه شرایط را برای شکارچیان دشوار می‌کرد. دم بزرگ Borealopelta نیز سلاحی کارآمد بشمار می‌رفت.
Acrocanthosaurus اصلی‌ترین دشمن Borealopelta و احتمالا خونخوارترین دایناسور دوره کرتاسه است. این دایناسور با دستان قدرتمند، چنگال‌های تیز و دندان‌های بزرگ خود می‌توانست هرچیزی را شکار کند.
Utahraptor، گونهای باهوش به وزن حدودا نیم تن، بسیار سریع و قدرتمند بود. آن‌ها زندگی گروهی داشتند و باهم شکار می‌کردند.
Pterosaurs نیز با ابعادی به اندازه یک هواپیمای کوچک، حاکم آسمان‌ها بود و بیشتر اوقات ماهی‌گیری می‌کرد.
آب‌های کم‌عمق Seaway زیستگاه آبزیان گوناگون چون کوسه‌ها، لاک‌پشت‌های غول‌پیکر و Plesiosaurs بود.
در خشکی نیز گیاهان رنگارنگ و جدید شروع به روییدن کرد. در این دوران گیاهان گلدار برای اولین بار با روش‌های فریبنده حشرات را ترغیب به گرده‌افشانی می‌کردند.
در این میان اجداد اولیه انسان نیز پدیدار شدند. گونهای پستاندار به اندازه سنجاب در اطراف Borealopelta زندگی می‌کرد. خوشبختانه این جانور از انقراض نجات یافت تا انسان‌ها فرصت حکمرانی را پیدا کنند.
فسیل‌ها و بقایای دایناسورها
آلبرتا، استان‌های همسایه و ایالات مرکزی ایالات‌متحده برخی از مهمترین فسیل‌های دوران کرتاسه را در خود جای داده‌اند. موزه سلطنتی Tyrrell بتنهایی بیش از 160,000 قطعه را نگهداری می‌کند.
این ناحیه بخاطر شرایط اقلیمی خود در دوره کرتاسه، بسیار خاص است. پیکر دایناسورها در دریاچه‌ها و رودخانه‌ها غرق می‌شد و امکان فسیل شدن در شرایط بدون اکسیژن را پیدا می‌کردند. رسوب‌های سرازیر شده از کوهستان‌ها با پوشاندن سطح بقایا، آن‌ها را به زیر چندین لایه سنگ فرو برده و محفاظت نمودند.
بیشتر دانش ما درباره دایناسورها با مطالعه Laramidia، ناحیه غربی دریای بزرگ، کسب شده است. ناحیه Appalachia در عصر یخبندان دچار دگرگونی‌های زمین‌شناسی اساسی می‌شود و تنها تصویر نیمی از دوره کرتاسه بجای می‌ماند.
زمین‌های کشاورزی حاصل‌خیز و ذخایر غنی نفت همگی حاصل بقایای این حیوانات و گیاهان باستانی هستند که میلیون‌ها سال در همین ناحیه می‌زیستند.
اگر عاشق دایناسورها هستید حتما مستند Dinosaur Cold Case را تماشا کنید.
منبع: CBC
