تحقیقات پزشکی نشان داده که تماشای بیش از حد نمایشگر کامپیوتر و ابزارهای دیجیتال می‌تواند موجب بروز اختلال‌های گوناگون و غیرقابل بازگشت چشم ازجمله بیماری خشکی چشم و نزدیک‌بینی شود.
بگفته سازمان بهداشت جهانی تا سال 2050 نیمی از جمعیت جهان نزدیک‌بین خواهند بود.
دکتر رانا تاجی، مالک و مدیر پزشکی Toronto Medical Eye Associates، در اینباره گفت: “پس از پاندمی شاهد افزایش چشمگیر استفاده شهروندان از تجهیزات الکترونیکی بودیم. همین موضوع اختلال‌های چشم را تشدید کرد.”
خیره شدن طولانی‌مدت به صفحه نمایشگر در گذر زمان می‌تواند ساختار کره چشم را تغییر داده و منجر به ضعف غددی شود که آن را مرطوب نگاه می‌دارد. اختلال‌هایی چون خشکی چشم و نزدیک‌بینی در میان جوانان شایع‌تر هستند.
نظرسنجی Statistics Canada در سال 2022 نشان داده کانادایی‌ها بطور میانگین حدود 3.2 ساعت به صفحه‌های نمایشگر نگاه می‌کنند. با اینحال بررسی‌ها نشان داده این ارقام در مقایسه با پیش از پاندمی بسیار بیشتر شده و شهروندان بین شش تا هفت ساعت در روز از نمایشگرها استفاده می‌کنند. بگفته شرکت‌کنندگان در این مطالعه آن‌ها بین صفر تا 12.5 ساعت در روز و برای سرگرمی به صفحه نمایش نگاه می‌کنند.
نزدیک‌بینی و بیماری خشکی چشم
نزدیک‌بینی هنگامی رخ می‌دهد که کره چشم از جلو به عقب کشیده شود. این موضوع بر توانایی چشم در خم شکست نور وضوح دید را موجب می‌شود، تاثیر می‌گذارد. افزایش این کشیدگی به افزایش نزدیک‌بینی منجر شده و اجسام دور تار دیده می‌شوند.
هرچند بیماری نزدیک‌بینی گاهی زمینه‌های ژنتیکی هم دارد اما مطالعات نشان داده در افرادی که از نمایشگرها بیش از حد استفاده می‌کنند سریع‌تر بروز پیدا می‌کند.
همچنین اگر غدد چربی میبومین، که به ایجاد لایه اشکی محافظ چشم کمک می‌کنند، دچار انسداد یا ضعف شوند چشم دچار خشکی مزمن می‌شود. این غدد یک ماده خاص و حاوی لیپید ترشح کرده که از سطح چشم محافظت می‌کند.
این ماده با اشک‌های معمول که از چشم می‌ریزند تفاوت دارد. بدون لایه اشکی سالم چشم‌ها خشک، حساس به نور و تحریک‌پذیر می‌شوند. تحقیقات نشان داده که تماشای طولانی‌مدت و بدون پلک زدن کافی به نمایشگرها می‌تواند منجر به ضعف غدد و حتی خشکی چشم در کودکان شود.
نکته دیگر آن بوده که هنگام تماشای صفحه‌های نمایش تعداد پلک زدن در افراد کمتر می‌شود. پلک زدن منجر به فعال شدن غدد میبومین شده و اگر به اندازه کافی پلک نزنید این غدد مسدود و در گذر زمان دچار آسیب و نارسایی می‌شوند.
دکتر ویویان هیل، چشم‌پزشک و جراح اطفال که ریاست شورای حمایت از انجمن چشم‌پزشکی کانادا را برعهده دارد، در اینباره گفت: “استراحت چشمم‌ها و پلک زدن براس سلامت آن‌ها بسیار حیاتی است. زمانی که به صفحه نمایشگر خیره می‌شویم میزان پلک زدن حدود 10 درصد کمتر می‌شود. پلک‌ها همچون برف‌پاک‌کن‌های کوچکی هستند که با غدد روغنی خود اشک‌های چرب و مرطوب‌کننده را روی کره چشم می‌کشند.”
او در بخش دیگر صحبت‌هایش گفت: “رقم دقیقی برای زمان مناسب تماشای صفحه نمایشگر وجود ندارد. اگر احساس خشک شدن در چشم‌های خود داشتید باید استراحت کرده و بیشتر پلک بزنید.”
او توصیه کرده که کودکان بین پنج تا 17 سال بیش از دو ساعت در طول روز نمایشگرها را نگاه نکنند.
دکتر هری بانسک، رئیس انجمن کانادایی عینک‌سازان، با اشاره به تاثیر مخرب تماشای صفحه‌های نمایش برای کودکان گفت: “کودکان در اولین سال تولد به هیچ عنوان نباید به نمایشگر نگاه کنند. به باور ما کمبود تحرک چشم‌ها به دلیل تماشای اجسام نزدیک می‌تواند مانع توسعه عملکرد نرمال در چشم کودکان شود.”
او تماشا نکردن هر نوع صفحه نمایش ازجمله تلویزیون برای کودکان خردسال را بسیار حیاتی دانست.
به باور کارشناسان تماشای نمایشگر می‌تواند موجب سرعت بخشیدن به روند نزدیک‌بینی چشم کودکان شود. از اینرو باید ساعات استفاده از لوازم دیجیتال را کاهش داده و فعالیت در فضای باز را بیشتر کنید.
همزمان شیوع بیماری خشکی چشم نیز در کودکان وجود داشته که به دلیل عفونت باکتریایی در غدد مژه و تورم و قرمز شدن آن‌ها همراه است. چنین اختلالی با خیره شدن زیاد به صفحه نمایش تشدید می‌شود.
تاثیر پاندمی بر سلامت چشم‌ها
با شیوع پاندمی COVID-19 بسیاری مجبور شدند در خانه بمانند و وظایف شغلی، تحصیلی و سرگرمی خود را با استفاده از تجهیزات دیجیتال انجام دهند. به همین دلیل آسیب بیشتری به چشم آن‌ها وارد شد.
بگفته دکتر هیل پاندمی بیماری نزدیک‌بینی را تشدید کرده و بسیاری در سراسر دنیا به آن مبتلا شدند. همزمان موارد دوبینی و انحراف چشم نیز افزایش یافت.
ابتلای کودکان به نزدیک‌بینی می‌تواند آن‌ها را در خطر بروز بیماری‌های دیگر ازجمله جداشدگی شبکیه و گلاکوما قرار دهد.
برای درمان نزدیک‌بینی معمولا باید از عینک یا لنز استفاده شود. همچنین می‌توان جراحی‌های ترمیمی ازجمله لیزر قرنیه یا کاشت لنز داخل چشمی را انجام داد. قطره‌های موضعی نیز اغلب برای کاستن از سرعت پیشرفت نزدیک‌بینی در دوران کودکی استفاده می‌شوند.
ضعف غده میبومین نیز با نوردرمانی پالسی شدید، IPL و یا استفاده از سوزن مخصوص برای بررسی هر غدد با هدف پاکسازی و رفع انسداد آن‌ها قابل درمان است.
چگونه از بروز اختلال چشم جلوگیری کنیم؟
- زمان استفاده از صفحه‌های نمایشگر را محدود کرده و به چشم‌های خود استراحت دهید
- به فضای باز بروید
- صفحه نمایشگر را در جایی قرار دهید که در صورت مشاهده نکردن آن بتوان فاصله دورتر را دید
- از قطره‌های چشم بدون مواد نگهدارنده استفاده کنید، مخصوصا برای افراد بزرگسال
- قانون 20/20/20 را اجرا کنید: هر 20 دقیقه 20 ثانیه را برای 20 بار پلک زدن اختصاص دهید
منبع: CBC
